Kredytobiorcy, którzy zdecydowali się na sprawę sądową przeciwko bankowi, mogą zażądać od sądu wydania zabezpieczenia polegającego na wstrzymaniu obowiązku płacenia należności wynikających z umowy kredytowej, a więc m.in. comiesięcznych rat kredytowych.
Kiedy sąd udzieli zabezpieczenia?
Zgodnie z art. 7301 k.p.c. udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje zaś wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Przy wyborze sposobu zabezpieczenia sąd uwzględni interesy stron lub uczestników postępowania w takiej mierze, aby uprawnionemu zapewnić należytą ochronę prawną, a obowiązanego nie obciążać ponad potrzebę. Natomiast w świetle art. 736 § 1 pkt 2 k.p.c. wniosek o udzielenie zabezpieczenia powinien zawierać uprawdopodobnienie okoliczności go uzasadniających.
Pierwsza przesłanka uprawdopodobnienie roszczenia
Po pierwsze, kredytobiorca musi uprawdopodobnić, że umowa kredytowa jest nieważna. We wniosku należy wykazać, że umowa kredytowa została zawarta z konsumentami, została sporządzona na wzorcu umowy przygotowanym przez bank (przedsiębiorcę), oraz wykazać, iż ani w umowie kredytowej ani też w żadnym innym dokumencie, przedstawionym kredytobiorcom w czasie podpisywania umowy, bank nie określił sposobu tworzenia tabel kursowych, do których odnosi się sposób przeliczania CHF/PLN, co pozwala uznać, że bank miał możliwość dowolnego kształtowania kwot podlegających zwrotowi przez kredytobiorców w ramach rat kredytowo-odsetkowych. Jeśli bank stosował w umowie kredytowej dwa różne kursy, tj. kurs kupna (niższy) do wypłaty kredytu i kurs sprzedaży (wyższy) do przeliczeń spłat rat to będzie to wskazywało na dowolne i jednostronne kształtowanie obowiązków kredytobiorców przez bank udzielający kredytu. Bank gwarantował sobie uzyskiwanie dodatkowego wynagrodzenia wynikającego z tzw. „spreadu walutowego”, w zamian za które kredytobiorcy nie otrzymywali żadnego świadczenia ze strony banku. Uprawdopodobniając powyższe spełniamy pierwszą z kumulatywnych przesłanek zabezpieczenia wskazana w art. 7301 § 1 k.p.c. – istnienie roszczenia kredytobiorców.
Druga przesłanka interes prawny
Po drugie, we wniosku o zabezpieczenie należy wykazać interes prawny kredytobiorcy w udzieleniu mu zabezpieczenia. Należy więc wykazać, że nieudzielenie zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie.
Jeśli istnieją podstawy do tego, aby sąd uwzględnił roszczenie kredytobiorców to korzystne dla kredytobiorców orzeczenie przesądzi nie tylko o możliwości domagania się zwrotu już spełnionych świadczeń, ale też rozstrzygnie o braku obowiązku spełniania świadczeń przez kredytobiorców w przyszłości. Jeśli dodatkowo kredytobiorcy spłacili już wypłacony przez bank kapitał, to dalsze wpłacanie rat kredytowej prowadziłoby do niezasadnego obciążenia kredytobiorców i bezpodstawnego wzbogacania banku. Bezcelowe jest to, aby kredytobiorcy spłacali nadal kredyt w toku procesu sądowego, jeśli z dużą dozą prawdopodobieństwa wyrok sądowy wskaże, iż kredyt walutowy był nieważny. Gdyby kredytobiorcy zaprzestali płatności rat kredytu na czas trwania procesu sądowego bez otrzymania zabezpieczenia bank miałby powód do wypowiedzenia umowy kredytowej, co wiązałoby się z postawieniem kredytu w stan natychmiastowej wymagalności i w konsekwencji mogłoby prowadzić do naliczenia umownych odsetek karnych.
Dlatego też w tego typu sytuacji procesowej sąd powinien udzielić kredytobiorcom zabezpieczenia, polegającego na wstrzymaniu płatności rat kredytu na czas trwania postępowania sądowego.
